Naar aanleiding van het nieuwe GTA spel dat lente 2013 in de rekken zal liggen leek het mij een goed uitgangspunt om werk te maken van dit artikel.
Eerst en vooral, alvast één van de officiële trailers:
Een tijdje geleden heb ik jullie gezegd dat ik werk ging maken van een artikel waarin de positieve kanten van computerspelletjes spelen aan het licht zouden komen. Gezien het mij ook echt interesseerde en ik aan de levende lijve heb ondervonden dat er toch een kern van waarheid zit in wat ik te vertellen heb, heb ik eindelijk werk gemaakt van dat artikel. Ik kan me namelijk inbeelden dat het voor veel mensen een mysterieuze wereld is, ook al is het tegenwoordig een intrinsiek aspect van de huidige populaire cultuur. De industrie rond spelletjes is momenteel zelfs lucratiever dan Hollywood zelf.
De inspiratie en de theorie waar ik mij persoonlijk wel in kan vinden, is terug te vinden in het boek Everything Bad is Good For You van Steven Johnson. Uiteraard zijn er academici die hier niet mee akkoord gaan, en eerder negatieve kanten benadrukken, zoals het feit dat ze verslavend kunnen werken, dat er vragen worden gesteld bij de inhoud, dat ze het sociale gebeuren kunnen belemmeren, dat ze duur zijn enz. , maar in dit artikel ga ik daar niet verder op in.
Het is interessant dat zelfs het simpelste computerspelletje ons op een bepaald niveau iets bijbrengt wat de o zo ingeburgerde, literaire wereld niet kan. Uiteraard zorgt een boek voor de overdracht van informatie en lokt het mentale denkcapaciteiten uit. Desalniettemin zal de boekenliefhebber zich tegenwoordig ook bezig houden met andere media: dit hoeven daarom niet noodzakelijk spelletjes te zijn. Daarom zal ik nu de nodige aandacht besteden aan een ander medium en de sterktes daarvan toelichten. Al te snel schrijven we iets af omdat we het niet kennen, ten voordele van datgene waar we wél mee vertrouwd zijn. Het is nog steeds sociaal meer aanvaard de negatieve kanten van computerspelletjes te zien. Je kan ze uiteraard nog altijd niet aangenaam vinden, maar naar mijn mening is er in dit geval ook geen reden om ze zomaar af te breken. Smaken verschillen, en gelukkig maar!
Uiteindelijk kunnen we al heel wat leren uit het feit dat veel computerspelletjes veel van onze tijd vergen en waarom we er zo graag tijd aan willen spenderen. Het gaat namelijk veelal gepaard met het nodige gevloek, omdat je niet voorbij een bepaald stuk raakt, of omdat je de verdere weg niet ziet. Zoals in het boek van Steven Johnson vermeld staat: ‘Waarom willen we ontsnappen naar een wereld die ons eigenlijk 90% van de tijd irriteert?’ (Ik denk dat we hier allemaal wel een herinnering kunnen ophalen: Ik speel bijvoorbeeld graag Broken Sword en meestal zit ik, eerlijk gezegd, vast maar ik blijf zoeken voor één of andere reden. Als ik dan de weg toch vind ben ik ook wel blij. Het is niet voor niets dat een gids voor het controversiële spel Grand Theft Auto 1.6 miljoen kopies heeft verkocht. Voor Broken Sword durf ik ook soms eens een walkthrough (stap per stap uitleg bij het spel) te raadplegen.)
Kortom, computerspelletjes leven van ‘uitgestelde gratificatie’. Inderdaad, bij Broken Sword kan ik dit enkel beamen. Hoe lang ik er ook naar moet zoeken, het is uiteindelijk de moeite waard! Er worden dan ook heel wat cognitieve uitdagingen voorgeschoteld. De kracht van spelletjes om toch onze aandacht te blijven behouden, ligt in het feit dat ze inspelen op het natuurlijke beloningssyteem van de hersenen. Hierbij worden we beloningen ‘beloofd’ en dit moedigt ons aan om deze beloning te bemachtigen. Als je iets niet vind denk je in jezelf ‘ik ga een beetje harder zoeken want het moet hier ergens zijn’. Kortom beloning schuilt overal in deze virtuele wereld. Zelfs bij iets simpels als De Sims. Beloning schuilt in vrienden maken en houden, een reis ondernemen en er een expeditie doen, in een succesvolle carriére enz. Dit is wel de eerste keer dat ik hierover heb, nagedacht maar in mijn geval klopt dit alles! De meeste spelletjes brengen spelers ook op de hoogte als er een beloning kan verdiend worden, en bijvoorbeeld hoeveel er nodig is om een volgend niveau te bereiken. Er worden namelijk allerlei objecten, geld of populariteit weerhouden als je bepaalde beloningen nog niet hebt bereikt. Dit moedigt de speler uiteindelijk ook aan.
 |
| Twee van mijn persoonlijke favorieten |
Tijdens de spelletjes gaat het dus eerder over de manier waarop je denkt en niet zozeer over hetgeen waarover je denkt. Veel eerder dan bij boeken, films of muziek dwingen computerspelletjes je om keuzes te maken. We leren uiteindelijk hoe we moeten denken, hoe we de juiste beslissingen kunnen maken en hoe we hierin moeten prioritiseren, kiezen. Geen andere vorm van populaire cultuur engageert op deze manier het beslissing vormende deel van onze hersenen. Sommige van deze beslissingen zijn snel gemaakt en andere zijn weloverwogen lange termijn strategieën.
Op cognitief niveau is dit evenzeer opmerkenswaardig. Het vergt veel van de mentale capaciteiten van een mens, en dit wordt dikwijls onderschat. De spelers zijn zich namelijk heel bewust van hun doel. Ze hebben dikwijls een ‘te doen’ lijstje dat hun strategie bepaalt. Dit is interessant omwille van het feit dat er veel doelen tegelijkertijd spelen en het feit dat deze in zekere zin georganiseerd worden. Bovendien zullen op den duur bepaalde zaken een automatisme worden. De kennis wordt geinternaliseerd. Getalenteerde gamers kunnen deze gevarieerde doelen simultaan duidelijk onderscheiden. Het gaat om orde, het aanvoelen van bepaalde dingen en het prioriseren. Je hebt bijgevolg lange termijn visie zowel als korte termijn kunnen nodig. Er worden meer geneugten gehaald uit het spelen zelf dan uit het volgen van het verhaal. Het zou dus fout te zijn te denken dat de intelligentie van spelletjes ligt in hun inhoud, thema’s en karakters. Met andere woorden vergelijking met literaire meesterwerken, televisie of films heeft weinig zin.
Bovendien is het een leerproces waar de regels op voorhand niet zozeer vastliggen. Je leert door te doen en de uiteindelijke sleutel tot geluk voor veel spelers is het ontrafelen van de regels en het verzamelen van beloningen en het uiteindelijk bereiken van het doel. Kort samengevat zou het betekenen dat wanneer spelers interacteren met deze omgeving, ze de basisprocedure leren van wat een wetenschappelijke werkmethode inhoudt.
Hopelijk heb ik, net zoals Steven Johnson, duidelijker kunnen maken dat de niet-literaire populaire cultuur over de voorbije jaren steeds meer uitdagend is geworden, en dat er ook een nog weinig belichte positieve kant aan vast zou kunnen hangen. Zoals ik eerder al zei, kan ik mij volledig vinden in deze gedachtengang. Het is belangrijk, naar mijn mening, om te onthouden dat het spelen van computerspelletjes mentale vaardigheden bevordert die verschillen, en even belangrijk zijn als deze die ontwikkelen door het lezen van boeken.
